مریم مهرزاد – طبیعا هیچ انسان آگاه و صاحب فکری نمی تواند منکر تاثیر روند افزایش یا کاهش علم در یک جامعه با شاخص های توسعه اقتصادی در آن جامعه گردد و یا آن را بی اهمیت بداند و از سوی دیگر شاخص های رشد آموزش عالی در یک کشور می تواند نمایشی از میزان رشد علمی در آن باشد شروع سال تحصیلی دانشگاهی جدید که پس از دو سال تعطیلی و نیمه تعطیلی به دلیل بحران کرونا اتفاق افتاده بهانه ای شد تا در گفتگو با کارشناسان به تاثیر آموزش عالی بر رشد و توسع اقتصادی بپردازیم .

دکتر امیر علی موسی خانی کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبر تصویری می گوید :رشد اقتصادی به معنای تغییرات کمی اقتصادی است،و تغییرات کیفی را در بر نمی گیرد بنابراین می توان گفت رشد اقتصادی چیزی نیست، جز تغییرات (کمی) تولیدات ناخالص ملی.

وی می افزاید :در توسعه اقتصادی”متغیرها از نظر کیفی مدنظر هستند لذا توسعه در واقع تغییرات کیفی یک جامعه را بیان می‌کند که ظاهر آن می‌تواند، در رشد تبلور یابد. به این ترتیب توسعه اقتصادی عبارت است از تغییرات کیفی در ساختار اقتصاد یک جامعه و آن دسته از تغییرات بنیادی که بر تولید ناخالص ملی اثر می‌گذارد.

این اقتصاد دان معتقد است : در توسعه اقتصادی، رشد کمی تولید حاصل خواهد شد اما در کنار آن، نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد، نگرش ها تغییر خواهد کرد، توان بهره برداری از منابع موجود به صورت مستمر و پویا افزایش یافته، و هر روز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد. به علاوه می توان گفت ترکیب تولید و سهم نسبی نهاده ها نیز در فرآیند تولید تغییر می کند و یک پدیده اساسی است که وجود آن عامل مشترک بین همه کشورهای توسعه یافته و فقدان آن وجه مشترک تمامی کشورهای توسعه نیافته است.

دکتر موسی خانی با تاکید بر اینکه جامعه توسعه یافته، جامعه ای است که اساسا برای تولید به مبانی نوین می‌اندیشد معتقد است جامعه توسعه نیافته هنوز توان این کار را پیدا نکرده است.

موسی خانی میگوید:چنانچه اهداف توسعه اقتصادی را افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه (و ریشه کنی فقر)و ایجاد اشتغال بدانیم که هر دو در راستای عدالت اجتماعی است. نگاه به توسعه اقتصادی در کشورهای پیشرفته و کشورهای توسعه نیافته متفاوت است. در کشورهای توسعه یافته، هدف اصلی افزایش رفاه و امکانات مردم است در حالی که در کشورهای عقب مانده، بیشتر ریشه کنی فقر و افزایش عدالت اجتماعی مدنظر است.

وی معتقد است برای اینکه بخواهیم تاثیر رشد آموزش عالی را در توسعه اقتصادی کشوربدانیم نیاز است که ابتدا شاخص های کمی و کیفی توسعه یا معیارهایی که برای سنجش سطح توسعه یافتگی مد نظر هستند همانند درآمد سرانه  ، درآمد پایدار ، توسعه انسانی و … را بشناسیم.

وی با ذکر این نکته که توسعه اقتصادی با تغییرات بنیادین در اقتصاد کشور همراه است می گوید: افزایش سهم صنعت و کاهش سهم کشاورزی در تولید ملی ، افزایش شمار شهرنشینان و کاهش جمعیت روستایی ، افزایش ثروت و رفاه مردم جامعه  و  افزایش اشتغال  از جمله این تغییرات هستند

این اقتصاد دان معتقد تاکید می کند:  برای آنکه کشوری در مسیر توسعه اقتصادی قرار گیرد علاوه بر بهبود وضع اقتصادی و ترقی سطح تکنولوژی و ازدیاد ثروت ملی، باید تغیرات اساسی کیفی در ساخت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود نیز  پدید آورد.

موسوی خانی اظهار می دارد: برای تحقق یافتن توسعه اقتصادی انسانهایی مورد نیازند که ذهن و نگرش آنها متحول شده باشد. اگر قرار است پایه های علمی و فنی تولید امروزین شوند، آدم هایی که قرار است این کار را محقق سازند، باید از وضعیت کنونی خود متحول شوند و ذهنیت متناسب را داشته باشند. این افراد باید تخصص شرکت در جریان تولید نوین را هم به دست آورده باشند و لذا آموزش تخصصی و نظام آموزشی عامل مهمی در فرایند توسعه اقتصادی است.