مریم مهرزاد – بحران کم‌آبی امروز یکی از جدی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی کشور ماست. در حالی که سدها و منابع زیرزمینی با کاهش جدی ذخایر روبه‌رو هستند، کارشناسان منابع آب معتقدند یکی از کم‌هزینه‌ترین و مؤثرترین راهکارها، مدیریت آب‌های روان و رواناب‌های ناشی از بارندگی است؛ منابعی که سالانه میلیاردها لیتر از آن‌ها بی‌هدف هدر می‌رود.
مهندس احمدی، کارشناس منابع آب، در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید:آب‌های سطحی که هنگام بارش روان می‌شوند، اگر جمع‌آوری نشوند، نه‌تنها از دست می‌روند بلکه می‌توانند خسارات زیادی هم به زیرساخت‌ها و خاک وارد کنند. امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته، آب باران به‌عنوان یک منبع مهم آبی شناخته می‌شود، در حالی که در کشور ما معمولاً به آن به چشم یک تهدید نگاه می‌شود.»
راهکارها چیست؟
مهندس احمدی ادامه می‌دهد:در مناطق روستایی و کشاورزی، ساخت بندهای خاکی کوچک و ایجاد طرح‌های آبخوان‌داری می‌تواند رواناب‌ها را به سفره‌های زیرزمینی بازگرداند. در شهرها هم با استفاده از طراحی‌های نوین شهری، می‌توان سیستم‌های جمع‌آوری آب باران روی بام‌ها و خیابان‌ها را توسعه داد تا این آب‌ها به‌جای جاری شدن به سمت فاضلاب، برای آبیاری فضای سبز یا تغذیه سفره‌های زیرزمینی استفاده شوند.»
چالش‌ها و موانع
با این حال، این کار ساده نیست.
«ضعف در برنامه‌ریزی‌های بین‌دستگاهی، نبود قوانین مشخص برای الزام شهرداری‌ها و کمبود منابع مالی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این طرح‌هاست. مهم‌تر از همه اما، نبود فرهنگ‌سازی و مشارکت مردمی است. وقتی مردم اهمیت این موضوع را ندانند، بهترین زیرساخت‌ها هم بلااستفاده می‌ماند.»
توصیه کارشناسان
به گفته کارشناسان، مدیریت آب در کشور نیازمند یک نگاه ملی و همه‌جانبه است. مهندس احمدی تأکید می‌کند:
«باید آموزش‌ها از مدارس و رسانه‌ها شروع شود. مردم بدانند که حتی جمع‌کردن آب باران روی پشت‌بام خانه‌شان می‌تواند بخشی از بحران آب را کاهش دهد. مدیریت منابع آب فقط وظیفه وزارت نیرو یا سازمان‌های دولتی نیست؛ همه ما در این ماجرا سهم داریم.»
امروزه، بحران آب یک چالش پیچیده و چندوجهی است؛ اما در دل همین بحران، فرصت‌های مهمی نهفته است که اگر به‌موقع شناسایی و اجرا شوند، می‌توانند بخشی از بار مشکلات را بردارند. جمع‌آوری آب‌های روان، یکی از این فرصت‌هاست؛ فرصتی که نباید از دست برود.
