- مریم مهرزاد – در شلوغی و هیاهوی زندگی امروز، بسیاری از مفاهیم اخلاقی که زمانی در قلب فرهنگ و دین ما جای داشتند، کم‌کم به حاشیه رانده شده‌اند. حق‌الناس یکی از مهم‌ترین این مفاهیم است: یعنی احترام‌گذاشتن به حقوق دیگران، حتی زمانی که هیچ قانون یا دوربینی مراقب ما نیست.
اما چرا امروز باید دوباره به این واژه فکر کنیم؟
زیرا جامعه‌ای که در آن مردم به حقوق هم احترام نگذارند، کم‌کم تبدیل به محیطی ناامن، بی‌اعتماد، پرخشم و متلاشی می‌شود. حق‌الناس فقط درباره پول و دارایی نیست؛ بلکه درباره زمان، آرامش، فرصت‌ها، آبرو و حتی حق تنفس هوای سالم است. اگر امروز این خطوط اخلاقی را زیر پا بگذاریم، آینده‌ای پر از بی‌ثباتی برای خودمان و نسل بعد می‌سازیم.
حجت‌الاسلام محمدرضا موسوی، استاد حوزه علمیه، در این خصوص می‌گوید: حق‌الناس فقط به پول مربوط نمی‌شود. هر جا که ما باعث شویم حقوق دیگران پایمال شود، حتی اگر کوچک باشد، در حال تجاوز به حق‌الناس هستیم.»
او به چند مثال روزمره اشاره می‌کندو ادامه می دهد: وقتی کسی دوبله پارک می‌کند یا در خط ویژه رانندگی می‌کند، فقط قانون را زیر پا نمی‌گذارد؛ بلکه دارد وقت و آرامش مردم را می‌دزدد. حتی یک بوق اضافی، حتی عبور از چراغ قرمز، می‌تواند مصداق ضایع‌کردن حق مردم باشد و در جای دیگر شاید فکر کنیم خانه خودمان است و می‌توانیم هر چقدر بخواهیم کولر یا آب را باز بگذاریم، اما این‌ها منابع عمومی‌اند. هرکس سهمی دارد. زیاده‌خواهی ما، یعنی فشار بر بقیه مردم.
این کارشناس مذهبی جلو زدن در صف یا استفاده از آشنا برای عبور از نوبت بیمارستان یا ادارات را یکی از بدترین مصداق‌های حق‌الناس ذکر می کند
وی پخش کردن شایعات، مسخره‌کردن افراد یا تخریب آبروی کسی در شبکه‌های اجتماعی را نیز از مصداق های حق الناس بیان می کند و اظهار می دارد: این فقط یک بازی مجازی نیست. این‌ها آسیب واقعی به دل‌ها و زندگی‌هاست. در قیامت، اولین چیزی که از ما پرسیده می‌شود، حق‌الناس است.
اثرات نقض حق‌الناس بر جامعه امروز و آینده
حجت‌الاسلام موسوی می‌گوید:امروز وقتی مردم ببینند که کسی با زرنگی یا تخلف جلو می‌افتد، حس بی‌عدالتی و خشم در دلشان شکل می‌گیرد. کم‌کم اعتمادشان به هم از بین می‌رود.
وی با ذکر این موضوع که بچه‌ها که این رفتارها را ببینند، یاد می‌گیرند که تقلب و زرنگی بهتر از صداقت است اظهار می دادرد: نتیجه‌اش می‌شود نسلی که قانون را بی‌ارزش می‌داند و فقط به نفع شخصی فکر می‌کند.
موسوی هشدار می‌دهد:در آینده، جامعه‌ای که در آن حق‌الناس رعایت نمی‌شود، از درون می‌پوسد. مشارکت و همکاری جمعی از بین می‌رود، بحران‌های اجتماعی مثل اعتراض‌ها و ناامنی زیاد می‌شود، و حتی پیشرفت اقتصادی و علمی متوقف می‌شود.یادمان باشد جامعه سالم فقط با قانون و دوربین ساخته نمی‌شود؛ باید وجدان‌ها بیدار باشند.
و ی در پاسخ به این سوال که چطور از خودمان شروع کنیم؟می گوید :آموزش در مدارس و خانواده‌ها درباره اهمیت حق‌الناس ،الگوسازی از مسئولان و چهره‌های معروفی که پایبند به حقوق مردم هستند ، قاطعیت قانون در برخورد با تخلف‌هایی که به مردم آسیب می‌زنند . زنده‌کردن وجدان فردی و یادآوری آموزه‌های دینی در زندگی روزمره از جمله راهکارهایی است که می تواند تا حد زیادی شرایط را بهبود ببخشد .
حق‌الناس ستون پنهانی است که جامعه را سرپا نگه می‌دارد
اگر امروز برای رعایت‌کردن و زنده‌نگه‌داشتن این ستون تلاش نکنیم، فردا روی ویرانه‌هایی از بی‌اعتمادی، خشم و فروپاشی اخلاقی خواهیم ایستاد. هر کدام از ما می‌توانیم بخشی از راه‌حل باشیم؛ کافی است از کوچک‌ترین رفتارهای خودمان شروع کنیم.
