به باور سفیر اسبق ایران در اوپک با وجود کاهش ۱۹ میلیون بشکه‌ای تولید نفت که از اول ماه می میلادی اجرایی می‌شود، باز هم بازار کشش قیمتهای مطلوب تولیدکنندگان را نخواهد داشت چرا که تاثیر شیوع کرونا بر اقتصاد جهانی و متعاقب آن تقاضا برای نفت به مراتب بیش از این میزان کاهش توافق شده است.
به گزارش پایگاه خبری و اطلاع رسانی “خبرتصویری” به نقل از خبرآنلاین درست در روزهایی که شیوع گسترده ویروس کرونا تمام توجهات را به خود جلب کرده اتفاقی عجیب رخ داد. بنا به بر گزارش‌های متعدد شب گذشته قیمت هر بشکه نفت تولید شده آمریکا منفی شد. به عبارت ساده‌تر از نظر بازار سرمایه اگر کسی حاضر به خرید نفت ایالات متحده می‌شود باید به ازای هر بشکه نفتی که می‌خرد چهار دلار و یا حتی اگر قیمت کمتر از این باشد، بیشتر از چهار دلار هم دریافت کند. این اتفاقی است که پس از نپذیرفتن توافق اوپک برای کاهش تولید نفت از سوی روسیه و متحدانش در اوپک پلاس به تدریج رخ داد و حالا کار را به جایی رسانده که اکنون اقتصادی ایالات متحده به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان و دیگر تولیدکنندگان اصلی نفت در آستانه روزهایی هستند که اصلا انتظار آن را نداشتند.
سید محمد علی خطیبی، کارشناس حوزه نفت و سفیر اسبق ایران در اوپک در رابطه با تحولات بازار جهانی نفت گفت: واقعیت این است برای داشتن یک تحلیل عمیق و جامع به گذشته برگردیم؛ به روزهایی که کشورهای عضو اوپک توافق کاهش تولید را تصویب کردند اما اوپک پلاسی‌ها با نقش کانونی روسیه حاضر به توافق با تصمیم اوپک نشدند. در آن زمان بنا بود اوپک پلاس نهایتا ۴۰۰ هزار بشکه تولید خود را کاهش دهد ولی حاضر به قبول آن نشد.
او افزود: اگر یادتان باشد در نشست آخر اوپک توافق بر سرکاهش یک میلیون بشکه دیگر به دست آمد که با با توافق ۲۰۱۸ روزانه سه میلیون بشکه تولیدات نفت اوپک کم می‌شد. در آن زمان هنوز ویروس کرونا چنین گسترش نیافته بود ولی مساله کاهش تقاضا واقعی بود. اگر اوپک پلاس با کاهش ۴۰۰ هزار بشکه موافقت می‌کرد اوپک هم یک میلیون تولید را کاهش می‌داد. نپذیرفتن این مساله از سوی اوپک پلاس با واکنش سریع و صریح عربستان سعودی مواجه شد.
معاون سابق وزیر نفت تصریح کرد: سعودی‌ها وقتی مطمئن شدند روس‌ها از تصمیمات اوپک حمایت نمی‌کنند دست به یک جنگ نفتی زدند و هم قیمتها را کاهش دادند و همزمان تولید را نیز بالا بردند. علاوه بر این سعودی‌ها توافقات قبلی را هم کنار گذاشت و با حداکثر توان اقدام به تولید نفت کرد.
خطیبی تاکید کرد: همین مساله به استارت جنگ قیمتی میان سعودی و طرف‌های دیگر دامن زد. این ماجرا آن قدر ادامه یافت تا در شب گذشته قیمت هر بشکه نفت امریکا برای اولین بار منفی چهار دلار شد. به عبارت ساده تولیدکنندگان نفت امریکا باید به هر کسی که نفت آنها را می‌خرد به ازای هر بشکه نفت چهار دلار هم بپردازند. البته این مساله در بازار سرمایه رخ داد و تا یک تقاضا به تقاضای موثر در بورس تبدیل شود، باید فرایندی طی شود.
این کارشناس نفتی با اشاره به توافق جدیدی که بناست اول ماه می تولید نفت از سوی تولیدکنندگان بزرگ ۱۹ میلیون بشکه کاهش یابد، گفت: فکر می‌کنم این وعده اکنون نمی‌تواند کارساز باشد چرا که بازار اعتمادش سلب شده و حالا باید تولیدکنندگان به مصرف کنندگان اطمینان خاطر دهند. مهمترین بخش این توافق این است که علاوه بر اوپک و اوپک پلاس، نروژ، کانادا، ایالات متحده و خلاصه تمام تولیدکنندگان بزرگ نفت توافق دارند. با این همه هنوز نمی‌توان اجرایی شدن آن را تضمین کرد.
وی افزود: باید توجه داشت که اولا از نظر کارشناسان کاهش ۱۹ میلیون بشکه‌ای برای بازار فعلی کم است زیرا تقاضا بیش از این رقم کاهش یافته و انتظار می‌رود فعلا هم افزایش نیابد. از سوی دیگر اجرایی کردن توافق کاهش ۱۹ میلیون بشکه هم کار ساده‌ای نیست به ویژه که اکنون تولیدکنندگان مختلف کنار هم قرار گرفتند. با این همه مشکل فعلی بازار کاهش چشمگیر تقاضا پس از شیوع گسترده کروناست زیرا تقاضا را مستقیما آسیب زده و انتظار نمی‌رود به زودی هم اثرات اقتصادی این ویروس کشنده و جهان‌گیر برچیده شود.
او در ادامه گفت: از یکسو سال پایه مورد توافق ۲۰۱۸ است و از سوی دیگر در حال حاضر حتی انبارها هم جای کافی برای ذخیره کردن نفت ندارند. به همین دلیل بحث تولید سه میلیون بشکه برای ذخیره تا حدود زیادی گمراه و نگران کننده است. به هر روی نباید فراموش کرد دیروز چه رخ داد.
سفیر اسبق ایران در اوپک در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی اتفاقات شب گذشته، گفت: ببینید پیام بازار روشن است. در حال حاضر به دلیل پر شدن انبارهای ذخیره و کاهش چشمگیر تقاضا، هزینه تولید نفت از قیمت آن پیشی گرفته و این یک هشدار مهم به همه کشورهایی است که از طریق این بازار هزینه‌های جاری خود را می‌پردازند و همچنین کشورهایی که به سرمایه‌گذاری در این بخش وابسته‌اند. نباید فراموش کنیم فعلا خبری از بازار و تقاضا نیست. اقتصاد جهان با رشد منفی روبه‌رو خواهد شد و مصرف کنندگان اصلی نفت دچار رکود اقتصادی می‌شوند. به این ترتیب جا برای کاهش بیشتر از ۱۹ میلیون بشکه وجود دارد.
خطیبی تاکید کرد: به هر حال ارزیابی اغلب کارشناسان بازار جهانی نفت این است که توافق ۱۹ میلیون بشکه کاهش تولید روزانه تاثیر کافی بر قیمت نخواهد داشت و همچنان باید تولیدکنندگان به کاهش بیشتر تن دهند. همانطور که گفتم به نظر هم نمی‌رسد ضمانت اجرایی کافی برای نظارت بر کاهش واقعی و عمل به تعهدات وجود ندارد و همین امر می‌تواند رمق کاهش تولید را بگیرد.
او با اشاره به ارزیابی‌های صورت گرفته برای کاهش رشد اقتصادی کشورهای جهان گفت: گفته می‌شود تاثیرات شیوع کرونا برای اروپا تا سال ۲۰۲۱ و برای ایالات متحده تا ۲۰۲۴ ادامه یابد. یعنی تا آن زمان وضعیت این اقتصادها عادی نخواهد شد. در شرایط کاهش رشد اقتصادی، تقاضای نفت سریعا متاثر می‌شود. به همین دلیل من فکر می‌کنم تولیدکنندگان نفت خیلی زودتر از آنچه که انتظار دارند مجبور به کاهش دوباره تولید نفت خواهند شد.