غلامرضا کیامهر
قیمت‌ها که طبقه متوسط جامعه را هم به زانو درآورده، برنمی‌دارد. مسوولان ستاد مقابله با کرونا مردم را به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و زدن ماسک دعوت می‌کنند اما در همان حال قطارهای مترو، اتوبوس‌های شرکت واحد و بی‌آرتی مملو از مسافرهایی که کمترین امکانی برای رعایت فاصله‌گذاری اجتمای ندارند، در سطح شهر به رفت و آمد مشغولند و باز دولت برای رفع این معضل بزرگ و افزایش ظرفیت و کیفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر کمترین کمکی به شهرداری نمی‌کند. مردم آن حرف‌ها را می‌شنوند و با این صحنه‌های رقت‌بار مقایسه می‌کنند و پایه‌های اعتمادشان به گفته‌ها و وعده‌های دولت سست می‌شود. سرمایه اجتماعی اعتماد مردم به دولت زمانی بیشتر سست می‌شود که رییس محترم دولت در حالی که قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش پیدا می‌کند با صدای بلند در برابر دوربین‌های تلویزیون می‌گوید دولت اگر بخواهد، می‌تواند همین فردا قیمت دلار را به پنج هزار تومان برساند اما این کار را نمی‌کند و بدتر از آن درباره دلایل خودداری از پایین آوردن قیمت دلار توضیحی هم به مردم نمی‌دهد. رییس کل بانک مرکزی هم که گویا برای خود مسوولیتی بالاتر از تامین کسر بودجه دویست، سیصد هزار میلیارد تومانی دولت از طریق افزایش بی‌وقفه قیمت دلار و ملتهب نگه داشتن بازار ارز نمی‌شناسد دست به داستان‌سرایی درباره صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به داخل کشور بازنگردانده‌اند، مثل رمان‌نویس‌های خیالپرداز با بیان این داستان که از میان دویست و پنجاه صادرکننده دارای کارت بازرگانی، هفتاد نفرشان کارتن‌خواب بوده‌اند، خیالپردازی را به اوج می‌رساند و همه کاسه‌کوزه‌های مشکلات ارزی کشور را بر سر اتاق بازرگانی می‌شکند؛ چیزی شبیه خبر چندی پیش که مسوولان وزارت صمت مدعی شده بودند یک پیرزن ۹۰ ساله چند صد دستگاه اتومبیل پورشه وارد کشور کرده است و دیگر داستان‌پردازی‌هایی از این قبیل که هر کدام مثل پتک بر سرمایه بزرگ اجتماعی یعنی اعتماد مردم به دولت فرود می‌آید و آن را ویران می‌سازد. مسوولان بهداشتی دولت و ستاد مقابله با کرونا مکررا از مردم می‌خواهند ماسک بزنند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند اما بعد از گذشت حدود ۱۰ ماه از شیوع ویروس مرگبار کرونا در کشور هنوز نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده ارزان برای استفاده قشرهای کم‌درآمد و بی‌درآمد جامعه به بازار عرضه کنند. حاصل این تضاد و تناقض میان گفتار و کردار دولت که به نوعی تاییدکننده سیاست ایمن‌سازی گله‌ای جامعه در برابر ویروس کروناست همین اوج‌گیری وحشتناک آمار بیماران و قربانیان ویروس کرونا در جامعه می‌شود که در این روزها به رقم بالاتر از روزی سیصد نفر رسیده است اما مسوولان دولت همچنان همه تقصیرها را به گردن خود مردم در رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی می‌اندازند. با وجود واقعیت‌های تلخی که در ارتباط با فروریختن سرمایه بزرگ اجتماعی ذکر آن رفت می‌توان گفت اگر این سرمایه اجتماعی فرو نریخته بود و دولت به قول و وعده‌های خود چه در حوزه‌های اقتصادی و چه در ارتباط با مبارزه با ویروس کرونا به درستی عمل می‌کرد منحنی کرونا در کشور ما روند نزولی پیدا می‌کرد و ویروس کرونا نمی‌توانست این‌طور بی‌رحمانه ازمردم ما قربانی بگیرد.
کشور ما هم مانند دیگر کشورهای جهان حدود ۱۰ ماه است که با هیولایی به نام ویروس کرونا درگیر شده ولی به جز یک دوره کوتاه‌مدت که تلفات این ویروس در کشور دورقمی شده بود، در بقیه این ایام خصوصا در یکی دو هفته اخیر شاهد روند صعودی قربانیان مبتلا به ویروس کرونا و عبور تعداد تلفات روزانه از مرز ۳۰۰ نفر بوده‌ایم.
در آمریکای ابرقدرت هم وضعیت شیوع و آمار روزانه قربانیان ویروس کرونا چندان بهتر از کشور ما نیست. افزایش چشمگیر آمار قربانیان ویروس کرونا در انگلیس هم دولت محافظه‌کار بوریس جانسون را دچار وحشت و سردرگمی کرده است. اما در یک نگاه اجمالی متوجه می‌شویم دلایل گسترش شیوع ویروس کرونا و افزایش آمار تلفات آن در کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگری که وضعیتی مشابه ما دارند، متفاوت است. در آمریکا آرتیست‌بازی‌های انتخاباتی دونالد ترامپ که بدون زدن ماسک در جمع طرفدارانش ظاهر می‌شود و با وجود صعودی بودن آمار قربانیان مبتلا به کرونا در آمریکا، توصیه‌های جامعه پزشکی آمریکا را در خصوص ضرورت زدن ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زبان طنز و گاه در نهایت بی‌نزاکتی به سخره می‌گیرد و مورد هجمه‌های لفظی قرار می‌دهد، در انگلیس هم که یکی از پرتلفات‌ترین کشورهای اروپایی از زمان شیوع ویروس کرونا بوده، منتقدان سیاست‌های بوریس جانسون معتقدند که مذبذب بودن وی در اتخاذ سیاست‌ها و رویکردهای ثابت و منسجم در اجرای دستورالعمل‌های مربوط به پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا و مبتلایان به این ویروس از عوامل اصلی افزایش آمار قربانیان است و به طور کلی می‌شود گفت که عامل اصلی افزایش مبتلایان به ویروس کرونا در آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی بیشتر از جنس سهل‌انگاری دولت‌ها یا درست اجرا نشدن پروتکل‌های بهداشتی از سوی خود مردم بوده است. چه تقریبا در تمامی کشورهای یادشده اکثریت قریب به اتفاق افرادی که کسب‌وکارشان را ویروس کرونا به تعطیلی کشانده، زیر چتر حمایت‌های مالی دولت‌هایشان قرار گرفته‌اند و در این کشورها تعطیلی اجباری مشاغل و اماکن تاثیری بر سفره‌های مردم نداشته و کسی شب‌ها سر گرسنه بر بالین نمی‌گذارد. ضمن آنکه اغلب کشورهای مزبور از نظر ثروت‌های طبیعی و خدادادی به پای کشور ما نمی‌رسند اما برخلاف مردم ما، شهروندان آن کشورها در این شرایط غم‌انگیز کرونایی از مصائب مضاعفی چون تورم دورقمی بسیار سنگین که منحنی آن به سوی سه رقمی شدن صعود می‌کند، افزایش دیوانه‌وار و همه‌روزه قیمت اقلام خوراکی و دیگر نیازهای ضروری زندگی و کاهش شدید قدرت خرید، خط فقری که هر روز بالا و بالاتر می‌رود و گوش شنوایی هم برای رسیدگی به این مشکلات در دولت پیدا نمی‌شود، رنج نمی‌برند و نگران آب و نان فردای خود و خانواده‌شان نیستند. بله در آمریکا، کانادا، اروپا، ژاپن و کره و بسیاری از دیگر کشورها کرونا دارد قربانی می‌گیرد اما در کشور ما صعودی شدن روند تلفات ویروس کرونا دلایل گوناگونی دارد که مهم‌ترین این دلایل سوای مشکلات اقتصادی و معیشتی، سست شدن سرمایه بزرگ اجتماعی یعنی اعتماد مردم به قول و عمل دولت و دولتمردان است.
در اینجا دولت از صاحبان کسب‌وکارها می‌خواهد کسب‌وکار خود را تعطیل کنند و در خانه‌شان بمانند و قول حمایت‌های مالی به مردم می‌دهد. اما نه تنها به قول خود عمل نمی‌کند بلکه وعده‌های حمایتی آن به مردم در پیچ و خم‌های تشکیلات دیوان‌سالاری دولتی ناپدید می‌شود. مردم می‌بینند دولت حتی کوچک‌ترین قدمی برای مهار تورم افسارگسیخته و افزایش قیمت‌ها که طبقه متوسط جامعه را هم به زانو درآورده، برنمی‌دارد. مسوولان ستاد مقابله با کرونا مردم را به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و زدن ماسک دعوت می‌کنند اما در همان حال قطارهای مترو، اتوبوس‌های شرکت واحد و بی‌آرتی مملو از مسافرهایی که کمترین امکانی برای رعایت فاصله‌گذاری اجتمای ندارند، در سطح شهر به رفت و آمد مشغولند و باز دولت برای رفع این معضل بزرگ و افزایش ظرفیت و کیفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر کمترین کمکی به شهرداری نمی‌کند. مردم آن حرف‌ها را می‌شنوند و با این صحنه‌های رقت‌بار مقایسه می‌کنند و پایه‌های اعتمادشان به گفته‌ها و وعده‌های دولت سست می‌شود. سرمایه اجتماعی اعتماد مردم به دولت زمانی بیشتر سست می‌شود که رییس محترم دولت در حالی که قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش پیدا می‌کند با صدای بلند در برابر دوربین‌های تلویزیون می‌گوید دولت اگر بخواهد، می‌تواند همین فردا قیمت دلار را به پنج هزار تومان برساند اما این کار را نمی‌کند و بدتر از آن درباره دلایل خودداری از پایین آوردن قیمت دلار توضیحی هم به مردم نمی‌دهد. رییس کل بانک مرکزی هم که گویا برای خود مسوولیتی بالاتر از تامین کسر بودجه دویست، سیصد هزار میلیارد تومانی دولت از طریق افزایش بی‌وقفه قیمت دلار و ملتهب نگه داشتن بازار ارز نمی‌شناسد دست به داستان‌سرایی درباره صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به داخل کشور بازنگردانده‌اند، مثل رمان‌نویس‌های خیالپرداز با بیان این داستان که از میان دویست و پنجاه صادرکننده دارای کارت بازرگانی، هفتاد نفرشان کارتن‌خواب بوده‌اند، خیالپردازی را به اوج می‌رساند و همه کاسه‌کوزه‌های مشکلات ارزی کشور را بر سر اتاق بازرگانی می‌شکند؛ چیزی شبیه خبر چندی پیش که مسوولان وزارت صمت مدعی شده بودند یک پیرزن ۹۰ ساله چند صد دستگاه اتومبیل پورشه وارد کشور کرده است و دیگر داستان‌پردازی‌هایی از این قبیل که هر کدام مثل پتک بر سرمایه بزرگ اجتماعی یعنی اعتماد مردم به دولت فرود می‌آید و آن را ویران می‌سازد. مسوولان بهداشتی دولت و ستاد مقابله با کرونا مکررا از مردم می‌خواهند ماسک بزنند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند اما بعد از گذشت حدود ۱۰ ماه از شیوع ویروس مرگبار کرونا در کشور هنوز نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده ارزان برای استفاده قشرهای کم‌درآمد و بی‌درآمد جامعه به بازار عرضه کنند. حاصل این تضاد و تناقض میان گفتار و کردار دولت که به نوعی تاییدکننده سیاست ایمن‌سازی گله‌ای جامعه در برابر ویروس کروناست همین اوج‌گیری وحشتناک آمار بیماران و قربانیان ویروس کرونا در جامعه می‌شود که در این روزها به رقم بالاتر از روزی سیصد نفر رسیده است اما مسوولان دولت همچنان همه تقصیرها را به گردن خود مردم در رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی می‌اندازند. با وجود واقعیت‌های تلخی که در ارتباط با فروریختن سرمایه بزرگ اجتماعی ذکر آن رفت می‌توان گفت اگر این سرمایه اجتماعی فرو نریخته بود و دولت به قول و وعده‌های خود چه در حوزه‌های اقتصادی و چه در ارتباط با مبارزه با ویروس کرونا به درستی عمل می‌کرد منحنی کرونا در کشور ما روند نزولی پیدا می‌کرد و ویروس کرونا نمی‌توانست این‌طور بی‌رحمانه ازمردم ما قربانی بگیرد.
نویسنده : غلامرضا کیامهرتاریخ انتشار : 1399/08/06