دولت دوازدهم سخنگوی خود را بعد از حدود یک سال خالی بودن این تریبون با اهمیت شناخت و علی ربیعی بعد از محمد باقر نوبخت، دومین سخنگوی دولت تدبیر و امید شد. این برای اولین بار است که یکی از اهالی ارتباطات و رسانه برای این سمت انتخاب می‌شود. باید در روزهای آتی، منتظر اولین نشست سخنگو بود.
ربیعی که ۴ بار در ۵ سال دولت تدبیر و امید به مجالس نهم و دهم رفت (دو بار برای رأی اعتماد و دو بار برای جلسه استیضاح) بار چهارم در ۱۷ مرداد سال گذشته در جلسه جنجالی مجلس، از وزارت رفاه کنار رفت.
از آن روز چند بار خبر سخنگویی این فعال سیاسی- اجتماعی و استاد ارتباطات اعلام شده اما به هر حال این ماجرا تا امروز به طول انجامید اما گویا در جلسه اواخر هفته با رئیس جمهور، حسن روحانی و ربیعی به توافق در این باره دست یافتند.
اما ربیعی که برای اهالی رسانه چهره‌ای کاملاً شناخته شده بوده و روابط گسترده‌ای با خبرنگاران و روزنامه نگاران نسل‌های مختلف دارد، از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ ریاست مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی را برعهده داشته است. نزدیکی به سید محمد خاتمی باعث می‌شود او حکم مشاور اجتماعی رئیس‌جمهور دوران اصلاحات را نیز دریافت کند.
عضو شورای سیاستگذاری مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری با حکم رئیس‌جمهور تا مرداد ۱۳۸۴ نیز از دیگر فعالیت‌های وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دوران اصلاحات است.
این فعال سیاسی – اجتماعی ۶۳ ساله، بعد از دوم خرداد ۷۶ با نگارش کتاب «جامعه‌شناسی تحولات ارزشی» با تکیه بر رهیافت‌های علمی و نظرسنجی‌های معتبر، به سوال بسیاری از افراد که چه شد دوم خرداد ۷۶ اتفاق افتاد، پاسخ داد. «مطالعات امنیت ملی»، «پیرامون مسائل اجتماعی ایران» و “مدیریت ارتباطات/ ترجمه کتاب Mastering Communication Work” از دیگر تالیفات اوست.
روزنامه نگار و فعال رسانه‌ای
ربیعی در سال‌های فعالیت خود، سوابق رسانه‌ای قابل توجهی را نیز به کارنامه کاری خود افزوده است. صاحب امتیاز و مدیرمسئول روزنامه «کار و کارگر» از ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹، او را با ارگان رسانه‌ای خانه کارگر، پیوند داد. بعد از آن نیز وی پای ثابت سرمقاله‌ها و گفت‌وگوهای نشریات متعدد بوده است. قلم بلورین برای بهترین سرمقاله سال ۷۷ از جمله افتخارات وی در این حوزه است.
او در این بخش نیز دغدغه‌های صنفی را رها نکرده و به عنوان عضو مؤسس و رئیس اولین مجمع عمومی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران شناخته می‌شود. ربیعی در دوران وزارت خود نیز بعد از تجربه تعطیلی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران و محدودیت‌هایی که برای آغاز کار مجدد آن ایجاد شد، تلاش کرد انجمن‌های صنفی استان‌ها را راه‌اندازی کند که یکی از پردردسرترین آنها، تأسیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران بود.
مدرس ارتباطات و جامعه شناسی
تحصیل تا مقطع دکترا، استاد تمامی با پایه ۳۰ را به کسوت‌های او افزوده است. این استاد دانشگاه، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران هم سابقه تدریس در مقطع کارشناسی ارشد دارد. تدریس در مقطع کارشناسی ارشد گروه ارتباطات و مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات و تدریس در کلیه مقاطع رشته‌های مدیریت، ارتباطات و جامعه شناسی دانشگاه پیام نور، احتمالاً حساسیت‌های حوزه ارتباط با جامعه را به او شناسانده است.
وی از دانشگاه تهران لیسانس مدیریت دولتی خود را دریافت کرد و پس از آن فوق لیسانس مدیریت فرهنگی (علوم اجتماعی) را از دانشگاه علامه طباطبایی اخد کرد. ربیعی همچنین دارای مدرک دکترای تخصصی مدیریت استراتژیک است.
فعال انجمن‌های علمی
سابقه حضور در هیأت مدیره انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، و انجمن علوم سیاسی ایران و عضویت در انجمن جامعه شناسی ایران، علاقه او به حوزه ارتباطات را نشان می‌دهد. او در نشریات علمی – ترویجی و علمی – پژوهشی هم فعال بوده است؛ سردبیری فصلنامه علمی – ترویجی ” جامعه، فرهنگ، رسانه” و عضویت در هیأت تحریریه فصلنامه علمی – پژوهشی مجله جهانی رسانه دانشگاه تهران (GMJ) از جمله آنهاست.
ربیعی در دی ماه ۹۰ در انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با عنوان عوامل مؤثر بر شکل گیری تأثیر پلیس بر افکار عمومی سخنرانی کرد. ۷ اسفند همان سال در همان انجمن سخنرانی با عنوان تغییرات ارتباط گران و محتوا در مراسم عزاداری‌های مذهبی ایران داشت و در سال ۹۱ هم سیاستگذاری فرهنگی از منظر مفهوم حکمرانی را در آن انجمن شرح داد.
مقالات
در میان مقاله‌های علمی- پژوهشی وی، عناوینی چون “نقش ارتباطات در مدیریت بحران”، ” رسانه‌های نوین و بحران هویت”، ” نظریه بازنمایی رسانه‌ای و تحلیل افکار عمومی متقابل افکار عمومی متقابل آمریکایی‌ها و ایرانیان” و در مقالات علمی ترویجی ربیعی، ” بررسی تأثیر استفاده از رسانه‌های جمعی بر نوگرایی و شکاف ارزشی” و ” مناقشات مجازی کاربران با مطالعه موردی بر روی دو شبکه اجتماعی فیس بوک و گوگل پلاس” به چشم می‌خورد.
او در سال ۹۱ در چهارمین سمینار بررسی مسائل مطبوعات ایران، مطالعه موردی یک سال قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم روی محتوای سیاسی و اجتماعی نشریات دانشجویی ارائه داد که مورد توجه قرار گرفت.
راهنمای ده‌ها پایان نامه در حوزه‌های مختلف مدیریت و ارتباطات، پژوهشگر نمونه دانشگاه در سال ۹۰ و تکرار همین عنوان در سال ۹۴، حاصل علاقه او در فعالیت‌های پژوهشی – دانشگاهی است.
پر کردن خلاء ارتباطی دولت؟
علی ربیعی در دوران وزارت رفاه و بعد از آن، بارها به نقاط مختلف ایران سفر کرده و علاوه بر ارتباط با طبقات مختلف اجتماعی، در مجامع صنفی، دانشجویی، فرهنگی و به ویژه در میان اقشار کمتر برخوردار جامعه، چهره‌ای شناخته شده محسوب می‌شود. نبود ارتباط مدیران ارشد با این گروه‌های اجتماعی از جمله انتقادات به دولت‌ها در ایران است و در این چند سال، این انتقاد به شکل جدی تری به دولت روحانی وارد بوده است.
اینکه سخنگوی دولت، صدای اقشار مختلف جامعه به ویژه دهک‌های پایین باشد نیز از جمله کارکردهای این پست کلیدی است که به نظر می‌رسد ربیعی دارای سرمایه اجتماعی مناسب و تجربیات کافی در آن است.
باید دید این چهره دانشگاهی نزدیک به جریان اصلاحات در دو و سال اندی باقی مانده از عمر دولت روحانی، خواهد توانست در جایگاه راهبردی ارتباط با رسانه‌ها و افکار عمومی، خلاء این بخش را برای پاستورنشینان پر کند؟
ربیعی نقش مؤثری را در انعکاس مسائل اساسی و ارائه راهکارهای کوتاه مدت و بلندمدت به رئیس جمهور ایفا کرد و نخستین پیام انتخاب ربیعی به عنوان سخنگو این است که دولت می‌خواهد روابط دوسویه و مبتنی بر واقعیات را با آحاد جامعه برقرار کند.